Cmentarze wojenne w Małopolsce

[Adler]

Niebawem w planach odwiedziny na cm. nr 202. Ostatnio byłem tam, gdy jeszcze nie było nagrobków.

[tadeks]

Ciąg dalszy, dzień piąty. Samotnie. 5 cmentarzy.
Od rana pada, a w planach mam przynajmniej 2 cmentarze dotychczas nie odwiedzane - daleko od bazy, czyli od Tarnowa. Również w planie inne miejsca na Pogórzu Ciężkowickim.
Decyduję się mimo deszczu na wyjście z pensjonatu i udaję na ul. Krakowską, skąd jedzie większość busów w interesującym mnie kierunku.
Jadę do Ciężkowic, przesiadam w busa do Bobowej i wysiadam wcześniej na dolnej krzyżówce w Siedliskach.
1. cmentarz nr 134 w Siedliskach, poniżej cm. komunalnego.
Dalej na nogach, większość bez szlaku przez Zborowice do Staszkówki. W tej wsi są cztery cmentarze wojenne, wszystkie wcześniej mi znane. W planie miałem ten najpiękniejszy, z pylonami, czyli 118. Jednak deszcz zmodyfikował moje plany i zahaczyłem jedynie o jeden:
2. Cmentarz 116- Dawidówka. Dalej:
3. Cmentarz 143 w Ostruszy przy drodze, wcześniej na nim byłem.
4. Cmentarz 142 nad Ostruszą. Na tym dotychczas nie byłem i mi zależało. Nie ma do niego szlaku. Ciężko tam wejść stromą, błotnistą skarpą. Musiałem więc trochę nadłożyć drogi obchodząc stromiznę. Pięknie położony. Dalej w deszczu:
5. Cmentarz 141 - Rakutowa.
Asfaltem do centrum Ciężkowic na busa i nim do Tarnowa. Zmokłam solidnie tego dnia, ale w pensjonacie miałem gorące grzejniki i wieczorem szybko ogarnąłem sytuację.

Dzień szósty. W zasadzie miałem w planie lokalnym pociągiem podjechać do Krakowa i Pendolino do Słupska.
W przeddzień zmodyfikowałem to. Wstałem wcześniej i podjechałem do Podłęża, gdzie w padającym z przerwami śniegu odwiedziłem dwa cmentarze:
1. Cm. 331. To w zasadzie miejsce po cmentarzu, z pozostałą ładną figurą będąca wcześniej centralnym elementem cmentarza. Pochowanych tam ekshumowano. Obecnie to prywatna posesja.
2. Cm. 330. Blisko torów kolejowych. W opisach dojście sugeruje się wzdłuż torów. Jest to już nieaktualne z powodu ekranów dźwiękochłonnych postawionych wzdłuż torów. Trzeba od dworca iść okrężnie terenem zabudowanym.
Zsumowałem jeszcze raz: podczas tych sześciu marcowych dni odwiedziłem 87 cmentarzy.
Na koniec fotki z tych ostatnich dni:
Ostrusza, pięknie położony na skarpie cmentarz 142:


Podłęże, cm. 331 (figura wokół której istniał cm):


Podłęże, cm 330:

[Comen]

Te cmentarzyki bliżej Krakowa są zazwyczaj niewielkie.

[Adler]

Dobre wieści w sprawie cmentarza nr 175...

Kolejny cmentarz wojenny pod Tarnowem zostanie odnowiony.
Gmina Tarnów z dotacją na prace konserwatorskie nekropolii w Porębie Radlnej.

Rozpoczęcie niezbędnych prac konserwatorskich możliwe będzie dzięki dotacji wynoszącej 45 tysięcy złotych, którą samorząd pozyskał z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wcześniej gmina otrzymała już na ten cel 50 tysięcy złotych od Wojewody Małopolskiego. Dzięki temu przygotowano już dokumentację techniczną prac konserwatorskich. W listopadzie minionego roku uzyskano też pozwolenia na przeprowadzenie remontu oraz pielęgnację drzew na zabytkowym cmentarzu.

Prace na nekropolii w Porębie Radlnej mają potrwać do końca tego roku.

źródło: tarnow.naszemiasto.pl

Byłem dzisiaj. Prace zakończone. Wszystko ładnie odnowione.

IMG_1597.jpg

IMG_1601.jpg

IMG_1606.jpg

IMG_1607.jpg

IMG_1609.jpg

IMG_1610.jpg

[tadeks]

Cmentarz 175

Byłem dzisiaj. Prace zakończone. Wszystko ładnie odnowione.

Pięknie. Jednak ten cmentarz nie był w bardzo złym stanie. Byłem na nim w 2022 r. Inne w okolicy były(są) w znacznie gorszym.
Jednak od dwóch lat zdecydowana większość cmentarzy w tym rejonie doczekała się lub niebawem doczeka remontów. Mnie najbardziej cieszy to, co zrobiono w Woźnicznej na niedalekim cm.w. 178. Byłem wiosną w tym roku, jeszcze przed remontem. A już jest po, pięknie odnowiony. Zdjęcia na forach cmentarnych, i nie tylko, są dostępne

[Adler]

Cmentarz 175

Byłem dzisiaj. Prace zakończone. Wszystko ładnie odnowione.

Pięknie. Jednak ten cmentarz nie był w bardzo złym stanie. Byłem na nim w 2022 r. Inne w okolicy były(są) w znacznie gorszym

Odniosłem nieco inne wrażenie, a byłem w listopadzie 22.
Ta Woźniczna jest u mnie w wirtualnym notatniku od dłuższego czasu. Daleko nie mam, więc może się niebawem uda.

[gar]

Mnie najbardziej cieszy to, co zrobiono w Woźnicznej na niedalekim cm.w. 178. Byłem wiosną w tym roku, jeszcze przed remontem. A już jest po, pięknie odnowiony. Zdjęcia na forach cmentarnych, i nie tylko, są dostępne

Odwiedziłem dziś cmentarz nr 178. Rewelacja ! Chyba największa pozytywna niespodzianka wyjazdu.

[Comen]

Cmentarz wojenny z I wojny światowej nr 261 w miejscowości Wał-Ruda w sąsiedztwie zakładu opiekuńczego jest pod opieką uczniów miejscowej szkoły podstawowej.

Cmentarz wojenny z I wojny światowej nr 261.jpg

Cmentarz wojenny z I wojny światowej w Zabawie to wydzielony sektor cmentarza parafialnego.

Cmentarz wojenny z I wojny światowej nr 260.jpg

Przy wejściu znajduje się tajemniczy drewniany "domek" ze sznurkiem w środku. Do czego on może służyć?

Domek.jpg

[Adler]

Przy wejściu znajduje się tajemniczy drewniany "domek" ze sznurkiem w środku. Do czego on może służyć?

Może do podbijania pieczątek? PTTK Tarnów weryfikuje i daje odznaki.

[Comen]

Tylko pieczątki tam nie było.Ale rzecz jest na oko nowa. Może dopiero się pojawi.

[Adler]

Albo ktoś ukradł, wyrwał. Jak to niedawno uczynili na Wysokiej (Pieniny). Już mnie nic nie zdziwi.

[Adler]

A propos cmentarza nr 196 w Koszycach Małych. Byliśmy tam swego czasu z Comenem i Tadeksem. Wtedy trochę zaniedbany, zakrzaczony (podejście). Aktualnie prowadzone są tam zaawansowane prace. Docelowo będzie do niego prowadziła betonowa ścieżka z barierkami. Przejeżdżałem tamtędy w piątek.

O planach prac: https://tarnow.naszemiasto.pl/cmentarz- ... c1-9693341

Z tego co pamiętam sam cmentarz nie był jakoś szczególnie zarośnięty ale dojście do niego sprawiało pewien kłopot - od drogi stromo w górę przez zarastającą łączkę.

[Comen]

W Rzeplinie na Wyżynie Krakowskiej (gmina Skała) również znajdują się cmentarze wojenne z tego okresu. Chyba jedne z najbardziej wysuniętych na zachód. Walki prowadzono tu 16-18 listopada 1914 roku i w wyniku potyczek zginęło 583 żołnierzy obu armii. Cmentarze inaczej jak na wschodzie są bezimienne. Nie ma tu żadnego nazwiska, a tylko ogólne zapisy mówiące o pochowanych.

Napis cmentarz1.jpg

Restaurowane były w końcu lat 90-tych XX wieku. Zastanawiam się jak wyglądały wcześniej i czy obiekty znajdujące się na nich są starsze. W polu na wierzchowinie między wsiami Rzeplin i Sułkowice jest samotny krzyż upamiętniający ofiary wojny. Ciekawe, że towarzyszy mu cytat z XVII-wiecznego japońskiego poety Basho Matsuo, twórcy stylu haiku: "Letnie trawy, wszystko co zostaje z marzeń żołnierzy".

Krzyż polny.jpg

Jeden cmentarz znajduje się przy drodze z Rzeplina do wsi Krasieniec Stary, drugi na drodze z Rzeplina do Cianowic (przysiółek Marianów). Na tym drugim znajduje się charakterystyczny kopczyk z krzyżem maltańskim.

Kurhan cmentarz2.jpg

Oba cmentarze nie są specjalnie duże w kontekście liczby osób na nich pochowanych. Zapewne były to zbiorowe mogiły.

Cmentarz1.jpg

Cmentarz2.jpg

[Adler]

Dlaczego nie zostały dodane do Okręgu Cmentarnego Zachodniego (nr od 379 do 400)?

[Comen]

Zastanawiam się czy one w ogóle są numerowane. Na miejscu nie ma na ten temat żadnej adnotacji.

[Adler]

Nie są. Pytanie brzmi, dlaczego nie zostały uwzględnione na wspomnianej liście?

[Comen]

Obejrzałem sobie dokładnie mapę i wygląda na to, że to jednak nie są cmentarze galicyjskie. Rzeplin jak i sąsiednia Narama, gdzie też jest cmentarz leżały już za granicą zaboru rosyjskiego. Swoją drogą ciekawe, że operowały tam wojska CK Monarchii i to raczej w celach obronnych a nie zaczepnych. To może tłumaczy także brak danych o poległych. Austriacy pewnie dbali o takie spisy a na terenie zaboru rosyjskiego było to zaniedbywane.